Onlangs verschenen in het nieuws een aantal interessante artikelen over de woningbouw opgave en belangenafwegingen die daarbij gemaakt moeten worden. Minister De Jonge wil dat bezwaar maken tegen nieuwbouw aan banden wordt gelegd: ‘Bij elk plan klimmen mensen in de pen. Iedereen wil meer huizen. Maar als niemand het in zijn of haar buurt wil, wordt er dus nergens gebouwd’ (link naar het AD).
Volgens Minister De Jonge is “de balans zoek” en wordt “bij het ontwikkelen van woningbouwprojecten te veel rekening gehouden met omwonenden die bezwaar maken, en te weinig met woningzoekenden.” Een gevolg van die bezwaren is dat er gemiddeld 10 jaar overheen gaan voordat een woningbouw project is afgerond.
Vooropgesteld: als we procedures sneller en eenvoudige kunnen maken is dat natuurlijk een goede zaak immers hoe sneller we aan de woningbouw opgaven kunnen voldoen hoe beter.
Waar we echter wat beter bij stil moeten staan is de redenen waarom omwonenden bezwaren indienen. Omwonenden zijn vaak helemaal niet tegen woningbouw maar meer tegen de manier waarop zij betrokken zijn bij de bouwplannen en in welke mate hun inbreng in het uiteindelijke plan is meegenomen.
Ook in Amersfoort wordt regelmatig de weg naar Raad van State bewandeld: recentelijk bij de herbouw van het Operaplein (link naar het AD), iets langer geleden voor de woontorens aan de Zangvogelweg (link naar het AD) maar ook Hooglanderveen inzake de bouw van 400 woningen in het naastgelegen Vathorst (link naar het AD). In alle gevallen haalden omwonenden bakzeil maar soms is er ook succes in het geval van het voormalig WAR-terrein. (link naar het AD).
Als bewoners protest aantekenen komt dat niet omdat ze tegen woningbouw op de voorgestelde locatie zijn. Enkel de wijze waarop de gebiedsinvulling tot stand kwam en hoe de beschikbare ruimte werd ingevuld stuitte op weerstand. Er werd niets of weinig met hun inbreng gedaan en er is vaak onvoldoende inzicht is hoe de extra belasting van hun wijk in verhouding staat tot andere wijken.
En hierin schuilt de tegenstrijdigheid: Aan de ene kant groeit de weerstand van bewoners omdat ze zich onvoldoende gehoord voelen en aan de andere kant leidt deze groeiende weerstand tot extra voorzichtigheid bij de gemeente. Procedures en onderzoeken worden tijdrovende activiteiten. Alleen die informatie wordt gedeeld die echt nodig is voor het formele proces. Immers bij een mogelijk procedure moeten wel alle puntjes op de “i” staan en wat niet strikt noodzakelijk is wordt niet gedeeld. Daardoor leidt dat ook niet tot onnodige discussie of problemen.
Uiteindelijk worden de procedures bij de Raad van State dan allicht wel gewonnen maar het vertrouwen van de burger in de politiek en gemeente brokkelt hierdoor af.
De echte oplossing van het verkorten van de procedure zit dus niet in het verkorten van het gerechtelijke proces maar in het verkorten van het plan en ontwerpproces. Door dit in samenspraak met de omgeving te doen is een minder tijdrovende voorbereiding nodig en worden er ook geen procedures gevoerd.
Concreet betekent dit:
- Begin vroegtijdig met communicatie en betrek bewoners al bij de allereerste besluitvorming.
Dus niet zoals bij de Zangvogelweg gebeurd is waarbij De Raad zich achteraf afvroeg waarom er eigenlijk geen bewoners kwamen inspreken. Als er bij een belangrijk besluit niemand op de tribune zit of niemand wil inspreken dan gaat er feitelijk vroegtijdig iets mis met de communicatie en het managen van de verwachtingen. - Betrek bewoners bij de eerste kaderstelling en de wijze waarop woningen mogelijk in de omgeving kunnen worden ingepast.
Dus niet zoals bij Kelvinstraat-Bosweg-Réaumurstraat is gebeurd. Waarbij bewoners zich ernstig afvroegen op welke wijze zoveel woningen op het terrein ingepast zouden moeten worden. Ook bij de Zwaluwenstraat is het na de kaderstelling nog angstvallig stil. De kans is groot dat er straks een eenzijdig uitgewerkt plan wordt gepresenteerd. Zonder bewoners daarbij te betrekken. - Verschaf inzicht in de woningbouwopgave van heel Amersfoort.
Zodat bewoners inzicht krijgen in het totale plaatje. Dat de lasten over meerdere schouders gedeeld worden. Dat de gemeente bereid is met alle wijken het gesprek aan te gaan om de woningbouw opgave te adresseren. Dit kan enerzijds door lopende projecten zichtbaar te maken en anderzijds door mogelijkheden te onderzoeken waar in het verleden allicht andere afspraken gemaakt zijn. Denk bijvoorbeeld aan de weilanden tegenover het Meanderziekenhuis (link naar het AD), waar volgens het CDA “geen enkele coalitiepartij bereid is om dit onderwerp komende 3,5 jaar aan te pakken”. Of de parkeerplaats aan de Gasthuislaan naast Park ElizabethGroen. Ook op deze locaties kan met bewoners gekeken worden wat een passende oplossing zou zijn om een bijdrage te leveren aan de woningbouwopgave. - Vind de balans tussen de woningbouwopgave en de bewonerswensen.
Als inzicht bestaat in alle woningbouw mogelijkheden wordt het ook eenvoudiger om de balans te vinden tussen de woningbouwopgave en bewonerswensen. Zodat een gelijke en eerlijke verdeling van woningen en groen over de stad plaats kan vinden. - Wees transparant en eenduidige in informatieverstrekking.
Vaak is het voor bewoners en raadsleden zoeken in de grote hoeveelheid van stukken. Eenduidig overzicht ontbreekt vaak waardoor impact van keuzes en besluiten niet altijd duidelijk is. Bijvoorbeeld bij locatie Zwembad Liendert kost de verplaatsing van de tennisbanen ruim 600k extra wat enkel en alleen aan de raad gerapporteerd wordt via de Meer Jaren Grondexploitatie. De kosten van het realiseren van extra groen van 340k wordt echter breed uitgemeten in het raadsbesluit waarbij wordt opgemerkt dat nog gekeken moet worden hoe deze kosten worden gedekt. De financiële impact van besluiten worden dus niet op een eenduidige wijze gerapporteerd hetgeen het besluitvormingsproces vertroebelt. - Erken dat elk gewijzigd bestemmingsplan een wijziging is van historisch gemaakte afspraken.
Of dit nu geldt voor een weiland, straat, wijk of stadsdeelgebied overal zijn in het verleden verwachtingen gewekt waarop allicht teruggekomen moet worden. Zo hadden bijvoorbeeld de bewoners rondom de ontwikkellocatie Zwembad Liendert de verwachting dat er slechts 35 tot 40 woonhuizen zouden komen en niet 120 appartementen. En zo zijn er meer voorbeelden.
Enkel door nauwer samen te werken met bewoners en door lessen te trekken uit wat in het verleden verkeerd ging kan je het in de toekomst anders en beter doen zodat kostbare tijd in het realiseren van de woningbouw opgave verloren gaat.
Amersfoort2014 zal zich hiervoor in de Raad hard blijven maken en kritisch blijven meedenken en meekijken met de huidige coalitie.
